Τι είναι η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση;
Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση είναι διάφοροι όγκοι σε προχωρημένο στάδιο, οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί μέσα στην κοιλιακή χώρα. Οι όγκοι αυτοί μπορεί να προέρχονται από διάφορα όργανα, όπως το περιτόναιο, η σκωληκοειδής απόφυση, το παχύ έντερο, οι ωοθήκες, η μήτρα, το στομάχι, το πάγκρεας και άλλα.
Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση κατηγοριοποιείται σε πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή ανάλογα το σημείο προέλευσής. Περιλαμβάνει ένα ευρύ νεοπλασμάτων, τα οποία προέρχονται πρωτοπαθώς από την περιτοναϊκή μεμβράνη ή αποτελούν συνέπεια δευτεροπαθούς διασποράς επί και διά της περιτοναϊκής μεμβράνης όγκων ενδοκοιλιακής, οπισθοπεριτοναϊκής ή εξωπεριτοναϊκής προέλευσης.
Πώς προκαλείται η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση;
Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωσησχεδόν από όλους τους κακοήθεις όγκους των οργάνων Αυτό συμβαίνει, γιατί αυτοί οι όγκοι μπορεί να εξαπλωθούν πέρα από το όργανο από το οποίο ξεκίνησαν. Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση δημιουργείται όταν τα διάφορα καρκινικά κύτταρα φτάσουν στην επιφάνεια του περιτόναιου, ακολουθώντας τη ροή του περιτοναικού υγρού, και εκεί αναπτύξουν περιτοναϊκές εμφυτεύσεις, δηλαδή, μεταστάσεις στις επιφάνειες του περιτοναίου. Οι πιο συχνοί όγκοι είναι αυτοί του παχέος εντέρου και των ωοθηκών.
Τι είναι όμως το περιτόναιο;
Το περιτόναιο πρόκειται για έναν λεπτό υμένα που περιβάλλει το τοίχωμα και τα όργανα της κοιλιακής χώρας από την εσωτερική της πλευρά, σχηματίζοντας την περιτοναϊκή κοιλότητα. Η λειτουργία του είναι η παραγωγή του περιτοναϊκού υγρού, το οποίο βρίσκεται μέσα σε αυτήν την κοιλότητα και η στήριξη των εσωτερικών οργάνων της κοιλιάς, η οποία επιτυγχάνεται με τη δημιουργία συνδέσμων.
Πώς προκαλείται η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση;
Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση προέρχεται σχεδόν από όλους τους κακοήθεις όγκους των οργάνων του γαστρεντερικού συστήματος, της μήτρας και των ωοθηκών. Αυτό συμβαίνει, γιατί αυτοί οι όγκοι μπορεί να εξαπλωθούν και να προκαλέσουν μεταστάσεις στις επιφάνειες του περιτοναίου. Οι πιο συχνοί όγκοι είναι αυτοί του παχέος εντέρου και των ωοθηκών.
Ποιες θεραπείες υπάρχουν για την περιτοναϊκή καρκινωμάτωση;
Η ενδεδειγμένη και σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση για την περιτοναϊκή καρκινωμάτωση είναι ο συνδυασμός της κυτταρομειωτικής χειρουργικής και της υπέρθερμης διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας (HIPEC). Ο συνδυασμός αυτός έχει πολύ πιο θετικά αποτελέσματα απ’ ότι η χημειοθεραπεία.
Πιο αναλυτικά, στην κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση πραγματοποιούνται διάφορες εκτομές του τοιχωματικού περιτόναιου και των συνδέσμων του, έτσι ώστε να αφαιρεθούν όλες οι μακροσκοπικές εμφυτεύσεις, δηλαδή τα καρκινικά φορτία που είναι ορατά με γυμνό μάτι. Ακόμα, μπορεί να πραγματοποιηθεί και εκτομή σπλάγχνων, εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Μετά την κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση, παρότι ο όγκος, ο οποίος είναι ορατός με γυμνό μάτι έχει αφαιρεθεί, τα μικροσκοπικά καρκινικά κύτταρα εξακολουθούν να παραμένουν. Αυτά εάν δεν καταπολεμηθούν, θα οδηγήσουν με τον καιρό σε υποτροπή της νόσου. Για να πραγματοποιείται η υπέρθερμη διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία (HIPEC).
Ο συνδυασμός αυτός της κυτταρομειωτικής χειρουργικής και της υπέρθερμης διεγχειρητικής ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας προσφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην επιβίωση των ασθενών και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να επιτύχει και την ίαση. Τα πιο θετικά αποτελέσματα ανάμεσα στους όγκους που περιλαμβάνει η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση, παρατηρούνται στο ψευδομύξωμα του περιτοναίου, στην περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από καρκίνο του παχέος εντέρου, στομεσοθηλίωμα, και στην υποτροπή του καρκίνου των ωοθηκών.
Μπορούν όλοι οι ασθενείς με περιτοναϊκή καρκινωμάτωση να είναι υποψήφιοι για αυτή τη θεραπευτική μέθοδο;
Δεν είναι όλοι οι ασθενείς με περιτοναϊκή καρκινωμάτωση κατάλληλοι για αυτή τη θεραπεία και ο λόγος είναι ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου. Πιο αναλυτικά, ασθενείς με τις παρακάτω ενδείξεις είναι και εκείνοι με τα μεγαλύτερα οφέλη:
- Ψευδομύξωμα περιτοναίου
- Μεσοθηλίωμα περιτοναίου
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από καρκίνο του παχέος εντέρου
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από υποτροπή καρκίνου των ωοθηκών
Πέρα από τις παραπάνω ενδείξεις, λαμβάνονται υπόψη και άλλες, σχετικές ενδείξεις, οι οποίες είναι υπό συνεχή έρευνα, όπως
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από νεόπλασμα στομάχου
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από καρκίνωμα του ενδομητρίου
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από πρωτοδιαγνωσθέν καρκίνωμα των ωοθηκών
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από νεόπλασμα στομάχου με δείκτη περιτοναϊκής κακοήθειας χαμηλότερο του 10.
Ωστόσο, η συμπεριφορά και η πρόγνωση σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις είναι διαφορετική με επιβιώσεις που κυμαίνονται από μερικούς μήνες ως πάνω από 10 έτη. Οι παράγοντες που καθορίζουν την πρόγνωση σε μία τόσο ετερογενή ομάδα παθήσεων είναι πολλαπλοί. Οι κύριοι είναι οι κάτωθι:
Πρωτοπαθής εστία του όγκου
Ιστολογία του όγκου
Εξωπεριτοναϊκή εντόπιση ή όχι
Εντόπιση εξωπεριτοναϊκής νόσου
Έκταση ενδοπεριτοναϊκής νόσου (PCI)
Προηγούμενα χειρουργεία (PSS)
Χημειοευαισθισία του όγκου
Δυνατότητα διενέργειας κυτταρομειωτικής χειρουργικής
Πλήρη ή μη αφαίρεση του όγκου (CC score)
Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση παραδοσιακά θεωρείται ως τελικό στάδιο των καρκίνων της κοιλιακής χώρας με μέση επιβίωση 6 μήνες λιγότερο. Με την εξέλιξη των χημειοθεραπευτικών παραγόντων και την είσοδο της κυτταρομειωτικής χειρουργικής, η πρόγνωση της κατάστασης αυτής έχει αλλάξει άρδην ιδιαίτερα όσον αφορά σε περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από όγκους της σκωληκοειδούς απόφυσης, του παχέος εντέρου και των ωοθηκών.